17 Haziran 2009'da, 11 yaşında bir çocuk İngiltere'den ABD'ye geri döndü. Beraberinde de istemeden bir şey getirdi. O haftanın sonunda, New York eyaletinin Sullivan kentinde, bir dini eğitime katıldığı sırada, tükürük bezlerinde şişme oluştu. Çocuk bir solunum hastalığı olan, kabakulak geçiriyordu.
Bu arada katıldığı dini eğitim devam etti. 400 çocuk, Hasidik Yahudilerin, chavrusa adını verdikleri bir dini eğitime katılıyordu. Bu eğitim sırasında, saatlerce bir arada yüz yüze temas halindelerdi ve Talmud çalışıyorlardı. Program sonlandığında aralarından 22 çocuk ve 3 yetişkin daha enfekte olmuştu.
Çocuklar evlerine döndüler ve virüs Brooklyn ve Rockland şehirlerinde Hasidik Yahudi toplulukları arasında yayıldı. Bir yıl süren salgın süresince toplamda en az 3 bin 502 kişi hastalık geçirdi.
Bilim insanları, bu salgını incelediklerinde, karşılıklı, yakın mesafeli oturarak yapılan chavrusa adı verilen eğitim modelinin, "kabakulak virüsünün yayılmasında özellikle etkili olduğunu" değerlendirdiler. Daha da ilginç olan ise; süper bulaştırıcı konumundaki çocuğun daha önce kabakulak aşısı olmuş olmasıydı. Büyük ihtimalle, tıpkı aşılanmış diğer çocuklar gibi bir miktar bağışıklığı vardı ve bu nedenle de hastalığı hafif atlattı ancak yine de virüsü diğerlerine bulaştırabildi.
Aslında birçok aşı, bulaşma ve bulaştırma söz konusu olduğunda tamamen koruma sağlamıyor. Bu nedenle, aşı olan insanlar bile farkında olmadan virüs taşıyabilir ve ulaştırabilir. Ve yukarıdaki örnekte olduğu gibi salgın başlatabilir.
ETKİLİ BAĞIŞIKLIK, STERİLİZE BAĞIŞIKLIK
Aşı yoluyla iki tür bağışıklık elde edilebilir. Bunlardan birine etkin bağışıklık deniyor. Bu bağışıklık türünde, patojenin (hastalığa neden olan organizma) ciddi bir hastalık üretmesi engellense de, vücuda girmesi ya da kendini kopyalaması önlenemiyor. Sterilize bağışıklıkta ise enfeksiyon tamamen engelleniyor. Bazı durumlarda asemptomatik vakalar bile önleniyor. İkinci bağışıklık türü, aşı ile ilgilenen tüm bilim insanlarının amacı ama sürpriz bir şekilde çok sınırlı şekilde başarılabildi.
Örneğin menenjit hastalığı. Neisseria meningitidis isimli bakterinin neden olduğu türünde etkili olan onlarca aşı bulunuyor. ABD'de, MCV4, MPSV4 ve MenB aşıları vakaların yüzde 85 - 90'unda etkili oluyor. Ancak bazı türlerinde aşıya karşın bakterinin taşındığı tespit edildi.
Bakteri, burunda veya boğazın arkasında saklanabiliyor. Bu bakteriler, aksırma, öksürme, öpüşme ve hatta sigara paylaşımı sırasında bulaştırılabiliyor.
Boğmaca, hepatit B, kabakulak, ve çok yaygın olmasa da grip virüsü için de bu bulaştırma durumu, aşıya karşın görülebiliyor. Buna karşın, tüm bu bağışıklık türlerinden, hastalığın ciddi semptomlar ile oluşması engelleniyor.
STERİLİZE BAĞIŞIKLIK NASIL GERÇEKLEŞİYOR?
Etkin bağışıklık genellikle B ve T adındaki kan hücreleri ile antikorların birlikteliği ile oluşuyor. Sterilize bağışıklıkta ise genellikle antikorlar devrede oluyor. Özellikle de etkisizleştiren antikor türü. Bu tür antikorlar, patojenin dış yüzeyine yapışarak, hedef hücreleri etkilemelerini engelliyor. Burun, boğaz ve ciğerlerdeki hücreler gibi.
Covid-19'da, etkisizleştiren antikorlar, virüsü, hücrelere girmekte kullandığı yüzey dikenlerinden (bir protein) tanıyor. Sterilize bağışıklık elde etmek için, bu antikor türünden, virüs partiküllerinin vücuda girmesini engelleyecek kadar ortaya çıkarılması gerekiyor.
